day nui nao dai nhat the gioi

Bách khoa toàn thư ngỏ Wikipedia

Dãy Andes (Quechua: Anti(s)) là mặt hàng núi nhiều năm nhất trái đất, bao gồm một chuỗi núi liên tiếp xuôi theo bờ tây châu lục Nam Mỹ. Dãy Andes dài ra hơn nữa 7000 km, và đem địa điểm rộng lớn cho tới 500 km (khoảng kể từ 18° cho tới 20° vĩ phỏng nam). Dãy Andes đem độ cao khoảng khoảng chừng 6000 m.

Dãy Andes về cơ bạn dạng bao hàm 2 mặt hàng núi lớn: Cordillera Oriental và mặt hàng Cordillera Occidental, xa nhau vị một bình nguyên vẹn hẹp thấp rộng lớn. Xen vô này là những mặt hàng núi nhỏ tách rời khỏi tan kể từ nhị bên cạnh hông của nhị mặt hàng núi rộng lớn.

Dãy Cordillera de la Costa là tình huống nổi bật, khởi nguồn từ cực kỳ nam giới của châu Mĩ và đuổi theo phía bắc-nam, tuy vậy song với bờ đại dương. Miền nam giới rặng núi này bị đại dương lấn vô, dẫn đến một trong những hải hòn đảo. Khi nhập vô lục địa thì Cordillera de la Costa tạo ra ranh giới phía tây của thung lũng rộng lớn của Chile. Về phía bắc, mặt hàng núi duyên hải này nối tiếp vị một trong những mặt hàng núi nhỏ, đem khi đơn giản rặng ụ lẻ dọc từ bờ Tỉnh Thái Bình Dương cho tới tận Venezuela, dẫn đến một thung lũng nhiều năm dọc xuyên suốt sườn tây của mặt hàng Cordillera Occidental.

Dãy Andes trải nhiều năm qua loa 7 quốc gia: Argentina, Bolivia, Chile, Colombia, Ecuador, Peru và Venezuela. Trong số cơ một vài ba vương quốc được ca ngợi là "Những xứ Andes".

Tên Andes vốn liếng kể từ chữ anti giờ Quechua Tức là đỉnh cao.

Dãy Andes là mặt hàng núi tối đa phía bên ngoài châu Á với đỉnh tối đa Aconcagua cao cho tới 6.962 m bên trên mực nước đại dương. Đỉnh núi Chimborazo (núi lửa) nằm trong Ecuador là du lịch bên trên mặt mày khu đất xa thẳm nhất nếu như tính kể từ trung tâm hành tinh vì như thế địa điểm của núi phía trên đai "phình" xích đạo. Dãy Andes không tốt như Himalaya tuy nhiên nhiều năm gấp rất nhiều lần Himalaya.

Địa lý[sửa | sửa mã nguồn]

Andes rất có thể được tạo thành 3 khu vực vực:

1. Nam Andes (phía nam giới của Llullaillaco) ở Argentina và Chile;
2. Trung Andes ở Ecuador, Peru và Bolivia
3. Bắc Andes (phía bắc của Nudo de Pasto) ở Venezuela và Colombia bao gồm 3 dải chạy tuy vậy song nhau, phía tây, trung và đông đúc.

Ở phần phía bắc Andes, mặt hàng núi tách biệt Sierra Nevada de Santa Marta thông thường sẽ là một trong những phần của Andes. Dải phía đông đúc này nằm trong Colombia là dải độc nhất kéo dãn dài cho tới Venezuela.^[1] Dải Andes rộng lớn khoảng chừng 200 km (124 mi) bên trên xuyên suốt chiều nhiều năm của chính nó, trừ đoạn qua loa Bolivi đem chiều rộng lên đến mức 640 kilômét (398 mi). Các hòn đảo của Hà Lan vô vùng Caribe như Aruba, Bonaire, và Curaçao, kể từ lâu đã và đang được cho rằng những đỉnh bị nhấn chìm của đầu múc phía bắc của dải Andes, tuy nhiên những nghiên cứu và phân tích địa hóa học thời điểm hiện tại cho rằng những cấu tạo đơn giản và giản dị vì vậy ko phù phù hợp với rãnh thiết kế phức tạp thân mật nhị mảng Nam Mỹ và Carribe.^[2]

Địa chất[sửa | sửa mã nguồn]

Andes là 1 đai tạo ra núi tạo hình vô Đại Trung Sinh – Đệ Tam dọc từ vòng đai lửa Tỉnh Thái Bình Dương. Andes là thành phẩm của quy trình thiết kế khi vỏ biển của mảng Nazca và Nam Cực bị mút hút chìm bên dưới mảng Nam Mỹ. Về phía đông đúc, dải Andes đem ranh giới với những bể trầm tích như Orinoco, Amazon Basin, Madre de Dios và Gran Chaco, những cấu tạo này phân làn Andes với những khiên nền cổ ở phía đông đúc Nam Mỹ. Tại phía nam giới, Andes đem ranh giới với thềm Patagonia trước đó. Tại phía tây, Andes kết đôn đốc bên trên Tỉnh Thái Bình Dương, tuy vậy rãnh Peru-Chile rất có thể sẽ là số lượng giới hạn tận nằm trong phía tây của chính nó. Về mặt mày địa lý, Andes sẽ là đem ranh giới phía tây của chính nó là những vùng khu đất thấp ven bờ biển và những địa hình không nhiều phân dị.

Kiến tạo ra sơn[sửa | sửa mã nguồn]

Rìa phía tây của mảng Nam Mỹ từng là điểm có khá nhiều quy trình tiến độ thiết kế quật chi phí Andes tối thiểu là vô Proterozoic muộn và Paleozoic sớm, trong những lúc một trong những địa hình thềm và những vi đái châu lục tiếp tục chạm vấp nhau và bị tách rời khỏi cùng theo với những nền cổ của miền đông đúc Nam Mỹ, tiếp sau đó phần Nam Mỹ nằm trong Gondwana.

Sự tạo hình dải Andes tân tiến tiếp tục chính thức vị những sự khiếu nại vô kỷ Trias khi siêu châu lục Pangea chính thức vỡ vạc và sự trôi dạt chính thức ra mắt. Các sự khiếu nại này vẫn nối tiếp vô kỷ Jura. Trong xuyên suốt kỷ Creta Andes chính thức đã tạo nên nên hình dạng ngày này bởi hoạt động và sinh hoạt nâng thiết kế, tạo hình đứt gãy và uốn nắn nếp bên trên những đá trầm tích và đá đổi mới hóa học của những khiên nền cổ ở phía đông đúc. Sự thổi lên của Andes ra mắt ko liên tiếp và những chống không giống nhau Chịu lực thiết kế không giống nhau, đem vận tốc nâng và bóc tách hao mòn không giống nhau.

Các lực thiết kế bên trên đới mút hút chìm dọc từ toàn cỗ bờ đại dương phía tây của Nam Mỹ điểm mảng Nazca và một trong những phần của mảng Nam Cực đang được trượt bên dưới mảng Nam Mỹ và quy trình thiết kế núi này vẫn đang được tiếp tục nên tạo ra nhiều trận động khu đất rộng lớn nhỏ và hoạt động và sinh hoạt núi lửa ngày này. Tại đầu tận nằm trong phía nam giới, một đứt gãy biến dị phân làn Tierra del Fuego với mảng nhỏ rộng lớn là mảng Scotia.

Hoạt động núi lửa[sửa | sửa mã nguồn]

Hoạt động núi lửa bên trên Andes là thành phẩm của việc mút hút chìm của mảng Nazca và mảng Nam Cực bên dưới mảng Nam Mỹ. Dải Andes có khá nhiều núi lửa đang được hoạt động và sinh hoạt, bao gồm 4 chống tách biệt nhau coi kẽ với những chống không tồn tại hoạt động và sinh hoạt núi lửa. Các núi lửa ở trên đây phong phú và đa dạng về cách thức hoạt động và sinh hoạt, thành phầm và hình dáng. Ngoài việc đem sự khác lạ về những đới núi lửa còn tồn tại những khác lạ đáng chú ý bên phía trong đới và thậm chí là Một trong những núi lửa phụ cận. Mặc dù cho có địa điểm loại núi lửa calc-alkalic và núi lửa ở địa điểm mút hút chìm, đai núi lửa Andes đem môi trường xung quanh núi lửa thiết kế tạo hình bên trên phạm vi to lớn như khối hệ thống rift và những đới giãn căng, đứt gãy gửi dạng, mút hút chìm của những sinh sống núi thân mật biển và những dãi núi lửa dưới mặt đáy đại dương ngăn cơ hội với 1 dải rộng lớn bên trên bề dày của vỏ Trái Đất và những lối đi lên của mácma, và cường độ đồng hóa của vỏ Trái Đất không giống nhau.

Tích tụ quặng và đá evaporit[sửa | sửa mã nguồn]

Dải núi Andes chiếm hữu những mỏ quặng và muối hạt và một trong những mỏ nằm tại vị trí phía đông đúc của đai uốn nắn nếp đem tầm quan trọng giống như những bẫy rất có thể khai quật hydrocarbon thương nghiệp. Về phía lục địa của rơi mạc Atacama, một đới khoáng hóa đồng porphyr lớn số 1 đã từng mang đến Chile và Peru phát triển thành những ngôi nhà phát triển đồng rộng lớn loại nhất và thứ hai bên trên trái đất. Đồng porphyr ở những sườn phía tây của Andes sinh rời khỏi kể từ nhiệt độ dịch vô quy trình nguội lạnh lẽo mácma đột nhập hoặc núi lửa. Khoáng hóa porphyr nối tiếp được tương hỗ vị nhiệt độ thô thực hiện mang đến bọn chúng ở ngoài ra hoạt động và sinh hoạt phân bổ của nước khí quyển. Khí hậu thô ở miền trung-tây Andes cũng dẫn tới sự tạo hình những hội tụ muối hạt natri nitrat bên trên phạm vi rộng lớn nhưng mà tiếp tục và đang rất được khai quật rộng thoải mái cho tới khi trái đất trừng trị sinh ra nitrat tổ hợp. Một thành phẩm không giống bởi nhiệt độ thô là những hồ nước thô Atacama và Uyuni, hồ nước loại nhất là 1 mối cung cấp cung ứng lithi lớn số 1 ngày này và hồ nước thứ hai là mối cung cấp dự trữ sắt kẽm kim loại này lớn số 1 bên trên trái đất. Hoạt động mácma đột nhập Mesozoic sớm và Neogene ở Bolivias Cordillera Central đã tạo nên những vòng khoáng thiếc ở Bolivia rưa rứa mỏ thiếc có tiếng trái đất Cerro Rico de Potosí nhưng mà hiện nay hiện nay đã hết sạch.

Khí hậu và thủy văn[sửa | sửa mã nguồn]

Khí hậu ở Andes thay cho thay đổi rộng lớn tùy từng vĩ độ phỏng, phỏng cao và khoảng cách cho tới đại dương. Nhiệt phỏng, áp suất khí quyển và nhiệt độ tách ở những phỏng cao to hơn. Đoạn phía nam giới đặc thù vị mưa và lạnh lẽo, trung Andes thì thô. Trong khi cơ bắc Andes thì đặc thù vị mưa và giá buốt với nhiệt độ phỏng khoảng 18 °C (64 °F) ở Colombia. Khí hậu rất có thể thay cho thay đổi đáng chú ý vô một khoảng cách cộc. Rừng mưa tồn bên trên chỉ cơ hội chống đỉnh Cotopaxi bị tuyết chứa đựng chỉ vô dặm. Các núi Chịu tác động rộng lớn về nhiệt độ phỏng của những chống xung xung quanh. Đường ranh tuyết tùy theo địa điểm, nó nằm tại vị trí phỏng cao thân mật 4.500 và 4.800 m (14.800–15.800 ft) ở chống nằm trong Ecuadoria, Colombia, Venezuela, và bắc Peru, cho tới phỏng cao 4.800–5.200 m (15.800–17.060 ft) ở những chống thô rộng lớn nằm trong miền nam bộ Nam Peru cho tới miền nam bộ Nam Chile khoảng chừng 30° Nam, tiếp sau đó hạ xuống 4.500 m (14.760 ft) nằm trong Aconcagua ở 32°Nam, 2.000 m (6.600 ft) ở 40°Nam, 500 m (1.640 ft) ở 50°Nam, và chỉ 300 m (980 ft) nằm trong Tierra del Fuego ở 55°Nam; kể từ 50°Nam, nhiều sông băng to hơn trải nhiều năm xuống mực nước đại dương.^[3]

Andes nằm trong Chile và Argentina rất có thể được tạo thành 2 chống nhiệt độ và những vùng sông băng; Andes thô và Andes ướt sũng. Vì Andes thô kéo dãn dài kể từ những vĩ phỏng nằm trong rơi mạc Atacama cho tới chống nằm trong sông Maule, giáng thủy rải rác rưởi và đem sự xê dịch mạnh về nhiệt độ phỏng. Đường cân đối rất có thể xê dịch mạnh theo đuổi những chu kỳ luân hồi cộc, nhằm lại toàn cỗ sông băng vô chống bị tan chảy hoặc vô chống ngừng hoạt động.

Ở vùng cao của Andes nằm trong trung Chile và tỉnh Mendoza, những sông băng đá to hơn và thông dụng rộng lớn sông băng thường; điều này là vì bọn chúng xúc tiếp nhiều với phản xạ mặt mày trời.^[4]

Mặc mặc dù giáng thủy tăng theo đuổi phỏng cao, cũng đều có chống phân phối thô cằn ở phỏng cao ngay sát 7000 m ở chon von bên trên những đỉnh của Andes. Khí hậu thảo nguyên vẹn thô này sẽ là nổi bật của nhiệt độ cận nhiệt đới gió mùa ở vĩ phỏng 32-34°N. Dù vậy ở cacd9a11y thung lũng ko cải tiến và phát triển cây thân mật mộc nhưng mà chỉ mất những cây những vết bụi lùn. Các sông băng rộng lớn như sông băng Plomo và Horcones thậm chí là ko đạt cho tới chiều nhiều năm 10 km và đem bề dày ko đáng chú ý. Tuy nhiên, vô thời kỳ đi đời từ thời điểm cách đây đôi mươi.000 năm, những sông băng từng dài ra hơn nữa gấm 10 phiên thời điểm hiện tại. Tại phía đông đúc của đoạn núi Andes nằm trong Mendozina, bọn chúng chảy xuống cho tới cao phỏng 2060 m và ở phía tây cho tới cao phỏng 1220 m.^[5][6] Các khối núi Cerro Aconcagua (6962 m), Cerro Tupungato (6550 m) và Nevado Juncal (6110 m) ở rời ra nhau hàng trăm km và được links cùng nhau vị những mạng sông băng. Mạng nhánh của mạng sông băng, giống như những ăn ý phần của thung lũng sông băng, tiếp tục kéo dãn dài 112.5 km, dày rộng lớn 1020 m, và kéo dãn dài theo hướng trực tiếp đứng 5150 m. Đường ranh sông băng (climatic glacier snowline) hiện nay đã biết thành hạ thấp kể từ 4600 m xuống 3200 m vô thời hạn đi đời.^{[5][7][8][9][10][11][12][13][14]}

Hệ thực vật[sửa | sửa mã nguồn]

Andes tách qua không ít chống sinh thái xanh thực vật và đương nhiên kéo dãn dài kể từ Venezuela nằm trong Caribbe cho tới chống Cape Horn lạnh lẽo, bão táp và lúc nào cũng ẩm ướt thông qua rơi mạc hết sức thô hạn. Rừng mưa bảo phủ nhiều chống của miền bắc nước ta Andes tuy nhiên thời điểm hiện tại tiếp tục suy tách, đặc biệt quan trọng ở Chocó và những thung lũng nội Andes ở Colombia. Phần đối lập thẳng của những sườn Andes độ ẩm là những sườn Andes kha khá thô ở đa số miền tây của Peru, Chile và Argentina. Dọc theo đuổi một trong những Interandean Valles, bọn chúng đặc thù vị những rừng cây rụng lá, cây những vết bụi và xeric, kéo dãn dài đến tới nằm trong trong những sườn núi ngay sát rơi mạc Atacama không tồn tại sự sinh sống.

Có khoảng chừng 30.000 loại thực vật đem mạch sinh sống vô Andes với ngay sát phân nửa là loại quánh hữu của vùng này, vượt qua bên trên ngẫu nhiên điểm trung tâm phong phú và đa dạng sinh học tập không giống.^[15] chủng loại cây nhỏ Cinchona pubescens là mối cung cấp cung ứng quinine, một hóa học được dùng để làm chữa trị dịch oi rét, được nhìn thấy mọi chỗ ở Andes kéo dãn dài đến tới phía nam giới của Bolivia. Các loại sản phẩm nông nghiệp cần thiết không giống đem nguồn gốc kể từ Andes như thể dung dịch lá và khoai tây. Các rừng cây Polylepis ở phỏng to lớn được nhìn thấy ở một trong những chống của Andes nằm trong Colombia, Ecuador, Peru, Bolivia và Chile. Các cây này, khu vực gọi là Queñua, Yagual và nhiều thương hiệu không giống, rất có thể được nhìn thấy ở những cao phỏng 4.500 m (14.760 ft) bên trên mực nước đại dương. Vẫn là vấn đề ko rõ rệt rằng liệu sự phân bổ loang lổ của những rừng cây này là đương nhiên hay những thành phẩm của quy trình đập rừng chính thức vô xuyên suốt thời kỳ Inca. Bất kể vấn đề này, sự đập rừng vô thời kỳ hiện nay đã tiếp tục tăng tốc, và những loại cây này hiện nay sẽ là đem nguy hại tuyệt diệt cao, với tầm tối thiểu là 10% những loại rừng cây mộc nguyên vẹn thủy còn tồn bên trên.^[16]

Hệ động vật[sửa | sửa mã nguồn]

Hệ động vật hoang dã của Andes cực kỳ đa dạng với tầm 3.500 loại vô cơ ngay sát 2/3 là loại quánh hữu, đặc biệt quan trọng Andes là môi trường xung quanh sinh sống cần thiết nhất của những loại lưỡng thê bên trên trái đất.^[15] Andes có khoảng gần 600 loại thú (13% là quánh hữu), rộng lớn 1.700 loại chim (khoảng 1/3 là quánh hữu), rộng lớn 600 loại trườn sát (khoảng 45% là quánh hữu), và khoảng chừng 400 loại cá (khoảng 1/3 là quánh hữu).^[15]

Lạc đà Vicuña và lạc đà Guanaco rất có thể nhìn thấy bọn chúng sinh sống ở Altiplano, trong những lúc những loại đã và đang được thuần hóa đem mối quan hệ bọn họ mặt hàng ngay sát với bọn chúng là Llama và Alpaca được chăn thả theo đuổi khu vực ở dạng đàn và được nuôi nhằm lấy thịt và len. Các loại chinchilla sinh sống về tối, nhị vô số những loại bị rình rập đe dọa tuyệt diệt vô cỗ Gặm nhấm, sinh sống ở những chống núi cao của Andes. Thần ưng Andes, loại chim lớn số 1 ở Tây Bán Cầu, xuất hiện từng Andes tuy nhiên nhìn tổng thể đem tỷ lệ cực kỳ thấp. Các loại động vật hoang dã không giống được nhìn thấy ở những môi trường xung quanh kha khá ngỏ của những vùng cao nằm trong Andes như hươu nai Hippocamelus, báo sư tử, cáo vô chi Pseudalopex, và so với chim, một trong những loại tinamou (đặc biệt là chi Nothoprocta), Andean Goose, Giant Coot, flamingo (có mối quan hệ quan trọng với những hồ nước siêu mặn), Lesser Rhea, Andean Flicker, Diademed Sandpiper-plover, Geositta, Phrygilus và Diuca.

Hồ Titicaca là điểm sinh sinh sống của đa số loại quánh hữu, vô số cơ chim lặn rollandia microptera và ếch telmatobius culeus bị rình rập đe dọa tối đa. Một vài ba loại humming birht, nổi trội như Oreotrochilus, rất có thể phát hiện ở những phỏng cao hơn nữa 4.000 m (13.100 ft), tuy nhiên sự phong phú và đa dạng sinh học tập cao hơn nữa rất có thể được nhìn thấy ở những phỏng cao thấp rộng lớn, đặc biệt quan trọng trong những vùng rừng núi Andes độ ẩm ("cloud forest") cải tiến và phát triển bên trên những sườn núi nằm trong Colombia, Ecuador, Peru, Bolivia và xa thẳm về miền hướng đông bắc Argentina. Các loại rừng này cực kỳ đa dạng về hệ động-thực vật, tuy vậy một vài ba loại thú rộng lớn tồn bên trên, trừ những loại heo vòi vĩnh núi, gấu mặt mày cộc Andes và khỉ đuôi vàng Oreonax flavicauda bị rình rập đe dọa tuyệt diệt.

Chim ở những vùng rừng núi Andes độ ẩm bao gồm Andigena, Trogonidae và Rupicola peruvianus, trong những lúc những đàn chim nhiều loại lúc lắc đa số là Thraupidae và Furnariidae thông thường xuất hiện nay - ngược ngược với một trong những loại chim biết hót giống như những loại đem cơ sở trừng trị rời khỏi tiếng động đặc thù là hồng tước đoạt, Rhinocryptidae và chim trèo cây.

Xem thêm: truong thpt tran phu ha noi

Nhiều loại như Cinclodes aricomae và Leptasthenura xenothoraxl đem mối quan hệ với Polylepis cũng trở thành rình rập đe dọa tuyệt diệt.

Các đỉnh núi nằm trong mặt hàng Andes[sửa | sửa mã nguồn]

Dưới đó là một trong những đỉnh núi đa số của mặt hàng Andes trải qua những quốc gia:

Argentina[sửa | sửa mã nguồn]

• Aconcagua, 6.962 m (22.841 ft)
• Cerro Bonete, 6.759 m (22.175 ft) (not 6.872 m)
• Galán, 5.912 m (19.396 ft) (not 6.600 m)
• Mercedario, 6.720 m (22.047 ft)
• Pissis, 6.795 m (22.293 ft) (not 6.882 m)

Giữa Argentina và Chile[sửa | sửa mã nguồn]

• Cerro Bayo, 5.401 m (17.720 ft)
• Cerro Chaltén, 3.375 m (11.073 ft) or 3.405 m, Patagonia, also known as Cerro Fitz Roy
• Cerro Escorial, 5.447 m (17.871 ft)
• Cordón del Azufre, 5.463 m (17.923 ft)
• Falso Azufre, 5.890 m (19.324 ft)
• Incahuasi, 6.620 m (21.719 ft)
• Lastarria, 5.697 m (18.691 ft)
• Llullaillaco, 6.739 m (22.110 ft)
• Maipo, 5.264 m (17.270 ft)
• Marmolejo, 6.110 m (20.046 ft)
• Ojos del Salado, 6.893 m (22.615 ft)
• Olca, 5.407 m (17.740 ft)
• Sierra Nevada de Lagunas Bravas, 6.127 m (20.102 ft)
• Socompa, 6.051 m (19.852 ft)
• Nevado Tres Cruces, 6.749 m (south summit) (III Region)
• Tronador, 3.491 m (11.453 ft)
• Tupungato, 6.570 m (21.555 ft)
• Nacimiento, 6.492 m (21.299 ft)

Bolivia[sửa | sửa mã nguồn]

• Ancohuma, 6.427 m (21.086 ft)
• Cabaray, 5.860 m (19.226 ft)
• Chacaltaya, 5.421 m (17.785 ft)
• Huayna Potosí, 6.088 m (19.974 ft)
• Illampu, 6.368 m (20.892 ft)
• Illimani, 6.438 m (21.122 ft)
• Macizo de Larancagua, 5.520 m (18.110 ft)
• Macizo de Pacuni, 5.400 m (17.720 ft)
• Nevado Anallajsi, 5.750 m (18.865 ft)
• Nevado Sajama, 6.542 m (21.463 ft)
• Patilla Pata, 5.300 m (17.390 ft)
• Tata Sabaya, 5.430 m (17.815 ft)

Giữa Bolivia và Chile[sửa | sửa mã nguồn]

• Acotango, 6.052 m (19.856 ft)
• Cerro Minchincha, 5.305 m (17.405 ft)
• Irruputuncu, 5.163 m (16.939 ft)
• Licancabur, 5.920 m (19.423 ft)
• Olca, 5.407 m (17.740 ft)
• Parinacota, 6.348 m (20.827 ft)
• Paruma, 5.420 m (17.782 ft)
• Pomerape, 6.282 m (20.610 ft)

• 

  Licancabur, Bolivia/Chile

• 

  Parinacota

Chile[sửa | sửa mã nguồn]

See also List of mountains in Chile

• Monte San Valentin, 4.058 m (13.314 ft) (Patagonia)
• Cerro Paine Grande, c.2.750 m (9.022 ft) (Patagonia) (not 3.050 m)
• Cerro Macá, c.2.300 m (7.546 ft) (Patagonia) (not 3.050 m)
• Monte Darwin, c.2.500 m (8.202 ft) (Patagonia)
• Volcan Hudson, c.1.900 m (6.234 ft) (Patagonia)
• Cerro Castillo Dynevor, c.1.100 m (3.609 ft) (Patagonia)
• Mount Tarn, c.825 m (2.707 ft) (Patagonia)

• 

  Santiago de Chile on the western slopes of a snowcapped Andes

• 

Colombia[sửa | sửa mã nguồn]

• Volcán Galeras, 4.276 m (14.029 ft)
• Nevado del Huila, 5.365 m (17.602 ft)
• Nevado del Ruiz, 5.321 m (17.457 ft)
• Nevado de Santa Isabel 4.965 m (16.347 ft)
• Nevado del Tolima 5.220 m (17.151 ft)
• Sierra Nevada del Cocuy 5.410 m (17.899 ft)
• Volcán Puracé 4.650 m (15.307 ft)
• Nevado del Quindío 4.760 (15.740 ft)

Ecuador[sửa | sửa mã nguồn]

• Antisana, 5.753 m (18.875 ft)
• Cayambe, 5.790 m (18.996 ft)
• Chimborazo, 6.268 m (20.564 ft)
• Corazón, 4.790 m (15.715 ft)
• Cotopaxi, 5.897 m (19.347 ft)
• El Altar, 5.320 m (17.454 ft)
• Illiniza, 5.248 m (17.218 ft)
• Pichincha, 4.784 m (15.696 ft)
• Quilotoa, 3.914 m (12.841 ft)
• Reventador, 3.562 m (11.686 ft)
• Sangay, 5.230 m (17.159 ft)
• Tungurahua, 5.023 m (16.480 ft)

Peru[sửa | sửa mã nguồn]

• Alpamayo, 5.947 m (19.511 ft)
• Artesonraju, 6.025 m (19.767 ft)
• Carnicero, 5.960 m (19.554 ft)
• El Misti, 5.822 m (19.101 ft)
• El Toro, 5.830 m (19.127 ft)
• Huascarán, 6.768 m (22.205 ft)
• Jirishanca, 6.094 m (19.993 ft)
• Pumasillo, 5.991 m (19.656 ft)
• Rasac, 6.040 m (19.816 ft)
• Rondoy, 5.870 m (19.259 ft)
• Sarapo, 6.127 m (20.102 ft)
• Seria Norte, 5.860 m (19.226 ft)
• Siula Grande, 6.344 m (20.814 ft)
• Yerupaja, 6.635 m (21.768 ft)
• Yerupaja Chico, 6.089 m (19.977 ft)

Venezuela[sửa | sửa mã nguồn]

• Pico Bolívar, 4.981 m (16.342 ft)
• Pico Humboldt, 4.940 m (16.207 ft)
• Pico La Concha, 4.870 m (15.978 ft)
• Pico Piedras Blancas, 4.740 m (15.551 ft)

• 

  Xem thêm: mach go co chuc nang gi

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• John Biggar, The Andes: A Guide For Climbers, 3rd. edition, 2005, ISBN 0-9536087-2-7
• Tui de Roy, The Andes: As the Condor Flies. 2005, ISBN 1-55407-070-8
• Fjeldså, J., & N. Krabbe (1990). The Birds of the High Andes. Zoological Museum, University of Copenhagen, Copenhagen. ISBN 87-88757-16-1
• Fjeldså, J. & M. Kessler. 1996. Conserving the biological diversity of Polylepis woodlands of the highlands on Peru and Bolivia, a contribution to tướng sustainable natural resource management in the Andes. NORDECO, Copenhagen.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons đạt thêm hình hình ảnh và phương tiện đi lại truyền đạt về Andes.

• PhotoGlobe: Andes around Mt. Mercedario
• Andes geology (University of Arizona) Lưu trữ 2005-09-22 bên trên Wayback Machine
• Climate and animal life of the Andes Lưu trữ 2007-12-14 bên trên Wayback Machine
• Civilizations of Ancient Peru Lưu trữ 2006-05-01 bên trên Wayback Machine
• Complete list of separate mountains in the Andes over 6000 m Lưu trữ 2009-07-16 bên trên Wayback Machine
• [1] Lưu trữ 2007-02-17 bên trên Wayback Machine
• Famous Andes peaks Lưu trữ 2006-12-06 bên trên Wayback Machine
• http://www.peaklist.org/WWlists/ultras/southamerica.html Complete list of mountains in South America with a prominence of at least 1500 m